SAN JUAN DE ORTEGA, PATRÓN DOS APARELLADORES

Juan de Quintanaortuño, conocido como Juan de Ortega (Quintanaortuño, Burgos 1080), foi un relixioso de España, discípulo de Santo Domingo da Calzada con quen realizará unha das maiores empresas da Idade Media.

De mozo colaborou con Domingo da Calzada para abrir camiños que mellorasen o paso pola zona dos peregrinos de o camiño de Santiago. Cara a 1112, tras o falecemento en 1109 do seu mestre Domingo, Juan decidiu peregrinar a Xerusalén, sufrindo no seu regreso un naufraxio do que se salvou polo seu rogativa a San Nicolás de Bari, a quen prometería edificar unha capela na súa honra. O lugar onde situaría esta atopábase en os Montes de Oca nunha zona coñecida como Ortega, procedente do latín  Urtica, que significa ortiga ou maleza, onde hoxe atópase a localidade de San Juan de Ortega. Ademais, construiría un albergue para os peregrinos que por alí pasaban. Co tempo uníronselle colaboradores nos seus labores hospitalarios, co que nacería preto de o 1138 o mosteiro de San Nicolás, coñecido desde principios de o século XIII como mosteiro de San Juan de Ortega.

Segundo a tradición, atribúeselle a finalización da calzada entre  Nájera e Burgos que iniciara o seu mestre e a construción das pontes primitivas de Logroño, Nájera, Santo Domingo da Calzada, Belorado, Cubo de Bureba e Agés.

O rei Alfonso VI ofreceulle a súa amizade e concedeulle grandes privilexios. Confioulle o hospital fundado naquel lugar por réinaa Pega rabilonga para os peregrinos, e xunto aos seus cóengos regulares dedicouse con gran atención ao seu coidado. Dise que canto el construía de día, os malfeitores desfacíano e roubaban pola noite, pero el terminou as súas obras co fin de facilitar o paso dos peregrinos. A fundación de San Nicolás de Ortega recibiu durante a vida de Juan moitas doazóns do rei Alfonso e do seu fillo Sancho. En 1142, Alfonso VII dooulle incondicionalmente o Reguengo dos montes de Oca. Juan converteuse desta forma en señor de Ortega, cuxo nomee tomou. A súa fama propagouse polos reinos cristiáns, e contribuíu á paz entre os reis de Castela, Aragón e Navarra, dedicándose ás obras de caridade.

Constrúe a capela en honra de San Nicolás. A Iglesia virá despois, coa súa tripla ábsida, as súas pedras venerables labradas con suor, que permanecen triunfantes como o máis expresivo documento de eficacia do Santo construtor. A súa exemplar austeridade faise patente no cilicio de ferro que se conserva, e que durante moitos anos levou cinguido ao seu corpo. Deses tempos cóntanse innumerables milagres e algúns deles teñen representación gráfica na pedra ou no lenzo.

Caeu enfermo atopándose en Nájera pedindo ser trasladado ao seu mosteiro, onde faleceu na Paz do Señor o 2 de xuño de 1163, que é cando se celebra a súa onomástica.

Gil de Siloé realizou a súa imaxe no sepulcro de alabastro branco e colocoulle un libro nas súas mans. É o libro que proclama o seu maxisterio e encerra a historia da súa vida.

Xentes de toda condición visitan hoxe en día a súa igrexa e o seu sepulcro. É invocado como poderoso valedor contra a esterilidade. Como exemplo, Isabel a Católica peregrinou con este fin a San Juan de Ortega en 1477, obtendo un fillo home para os seus reinos despois de sete anos de angustiosa esterilidade. Tamén numerosos cegos, mudos, enfermos e accidentados, débenlle a súa curación, durante estes máis de oito séculos que transcorreron desde entón.

O 26 de maio de 1971 o Papa Pablo VI proclamou a San Juan de Ortega Patrón dos Aparelladores de España. O 29 de xullo de 1971, o Chanceler Secretario de Cámara e Goberno do Arcebispado de Burgos comunicaba a o Consello que a Santa Sé designara o seu Patrón a San Juan de Ortega, segundo bula de a Sagrada Congregación para o Culto Divino dada o día 26 de maio anterior:  “…ratificaba moi compracida, en virtude das facultades que lle eran concedidas polo sumo Pontífice Pablo VI, a decisión de a Conferencia Episcopal Española pola que San Juan de Ortega era constituído Patrón #ante Deus da Asociación chamada Consello Superior de Aparelladores e Arquitectos Técnicos de España, con todos os dereitos e privilexios correspondentes a teor das leis litúrxicas”.

Breve recensión realizada polo colexiado de Burgos Agustín Eguíluz Eguíluz, segundo datos obtidos do libro “San Juan de Ortega”, de Nicolás López Martínez